Kenan Evren'in ölümünden sonra hatırlamak için.
Türk öğün, çalış, güven.
Terör, işsizlik , enflasyon , fakirlik. Generaller 1960'tan beri darbe yaptıklarında NATO ülkesi iyi işleyen bir hükümete sahip değildi. Ülkenin babası Atatürk'ün den suçu var yaptığı büyük reformlar nedeniyle ülkede kişilik krizi oluşmuştu.
İktidar'da bulunan Süleyman Demirel " Corriere della Sera"'ya yaptığı açıklama. : "Bugünlerden daha kötü günler yaşadık darbe olmaz!" diyerek darbe ihtimalinin olmadığına inanıyordu.
Fakat Silahlı Kuvvetler farklı fikirdeydi. Demirel'in açıklama yaptığı anlarda Genelkurmay başkanı Kenan Evren Doğu Anadolu'da yapılan NATO tatbikatını bahane ederek ordunun üst kademelerini topladı. Gerçekte konuşulanlar ise silahlı kuvvetlerin 9 ay önce yönetime yaptığı ikaz uyarınca yönetime el koymaktı.
Saat 00.00 'dan sonra tanklar sokaklara çıktı , saat 04.15'ten sonra radyodan marşlar arasında durum halka bildirildi. " Kenan Evren başkanlığında Milli Güvenlik Kurulu kuruldu." Milli Güvenlik Kurulunda Kuvvet komutanları ve Genelkurmay başkanı bulunuyordu.
Meclis ve partilerin çalışmaları bir sonraki emre kadar durduruldu. Milletvekillerinin dokunulmazlıkları kaldırıldı. Sol eğilimli DİSK ve sağ eğilimli MİSK sendikaları kapatıldı. Siyasal toplantılar yasaklandı ve sokağa çıkma yasağı getirildi.
Şiddet olayları nedeni ile belli illerde uygulanan sıkıyönetim bütün ülkede uygulanmaya başlandı. Şafakta 100'den fazla politikacı ev hapsine alındı. Bu politikacıların arasında parti liderleri Süleyman Demirel, Bülent Ecevit ve Necmettin Erbakan bulunuyordu.
Parti başkanlarından birisi tutuklanamamıştı bu politikacı Alparslan Türkeş'ti. İtalyan haber ajansı ANSA'ya göre Türkeş durumdan haberdar olmuş ve kendisini Almanya'ya atmıştı.
Evren'e göre darbe islamcı , sağ ve sol radikal politikacıları tasfiye etmenin yanında rüşveti bitirmek ve güvenlik isteyenlerin bu isteğini yerine getirmek için yapılmıştı.
O zaman bu darbenin Atatürk'ün izinde yapıldığı düşünüldü ve Güney Amerika'da ve Yunanistan'da albayların yaptığı darbelerden farklı olduğu izlenimi edinildi.
Genelkurmay başkanı Kenan Evren ılımlı düşüncelere ve sosyal demokrat parti lideri Bülent Ecevit'in güvenine sahip.
Kenan Evren cuma günü yaptığı bir konuşmada : "Eski hükümetin ülkeyi felaketten kurtaramayacak kadar zayıf olduğunu. NATO ülkesi Türkiye'nin terörün ve kaosun hüküm sürdüğü bir ülke durumuna düştüğünü " açıkladı.
Sağ ve sol militanlar birbirlerini öldürüyorlardı . Bu cinayetlerin sayısı günde ortalama 20 idi. Demirel'in iktidara geldiği 1979 yılının kasım ayından beri toplam 2500 öldürme olayı olmuştu. Adalet sistemi çökmüştü her ay yaklaşık 100 kişi aldıkları yardımla hapishanelerden kaçıyorlardı. Güçlü olan iki parti Adalet Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi yeterli çoğunluğu sağlayamadıkları için küçük partiler muhtaçtılar ve onlara büyük tavizler veriyorlardı.
Koalisyon hükümetlerinden milletvekilleri satın alınarak koalisyonların düşmeleri sağlanıyordu. Bu durumlar gençlerin demokrasiye inançlarını sarsıyordu.
67 İlin yirmisinde sıkı yönetim olmasına rağmen bu illerde kurtarılmış bölgeler bulunuyordu. Bu bölgelerde yasa egemenliği sağlanamamıştı.
Gençlerin umutlarının olmamasının bir çok nedeni vardı bunlardan birisi de ekonomik etkenlerdi. İşsizlik %20 idi. Bu yıl içinde enflasyon %100 olacaktı. Bir çok fabrika kapalı ve kapasite kullanım oranı %30 ile %50 arasındaydı. Ülkenin dış borcu faizler eklenmeden 12,5 milyar ABD doları idi. Bu durumdan Türkiye'yi kurtarmak için batılı ülkeler milyarlar harcadılar. Bonn'da bulunan Matthöfer " Türkiye'yi kanca da sallandırmaya devam edemeyiz. " dedi. Bu yıl içinde Türkiye'ye üç milyar ABD doları akacak. Bunun 1,16 milyarı ABD doları OECD tarafından sağlanacak OECD yardımında Almanya'nın katkısı 295 milyon ABD dolar. IMF'ten 1,6 Milyar ABD , Suudi Arabistan'dan ise 250 milyon ABD doları geleceği sözü alındı.
Bu gelecek yardımlar ile ülkenin sadece petrol ihtiyacı karşılanacak. Bu bağlamda dış ticaret açığının nasıl karşılanacağı belirsiz.
Sonuçta " Türkiye batının bir partneri (ortağı ) değil bağımlısı oluyor.
Der Spiegel'den tercüme edilmiştir.