Avrupa deprem risk haritası

Bu yazı ETHZ üniversitesi haberlerinden alındı. İşin ilginç yanı aşağıdaki haritada görüleceği üzere; İsviçre'nin depremden en az zarar görebilecek bir ülke olduğu halde bu haritayı çıkarmada kendisini görevli addetmesi. Harita incelendiğinde Türkiye'nin neredeyse tamamının koyu renkler ile boyanmış olduğu görülüyor (Deprem riski yüksek olan noktalar koyu). Bir konuda (duyarsızlık) Guinness Rekorlar Kitabına girmeyi gerçekten de hak ediyoruz. 30 mart tarihinde yerel seçimler yapıldı bir belediye başkan adayından (Hepar İstanbul Büyükşehir Başkan adayı Övgün Ahmet Ercan dışında ) deprem konusunda ne yapacağı hakkında bir tümce duyamadık. Bilindiği kadarı ile 1999 depreminden sonra cep telefonu ücretlerinde deprem zammı yapılmıştı. Buna karşın sadece 7,5 milyon nüfusa (nüfus olarak bizim onda birimiz) sahip bir ülke bizim çoktan yapmamız gerekeni yapıyor.

Avrupa çapında bir konsorsiyum Avrupa'nın ve Türkiye'nin deprem tehlikesine karşı referans alınacak haritasını çıkardı. "European Seismic Hazard Map 2013". Bu harita depreme dayanıklı yapılar için uluslararası ve milli inşaat normlarının yazılmasında kullanılabilir. Devlet kurumları, belediyeler, sigorta şirketleri hatta okullar bu haritadan yararlanabilirler.
İtalya, İzlanda, Yunanistan ve Türkiye'de geçmişte sonuçları çok ağır olan depremler oldu. Bunun dışında kalan bölgelerde de depremler olabilir. İnşaat yapanlar, yapıları sigorta edenler, vatandaşını depreme karşı korumak isteyenlerin bu haritaya gereksinimi bulunuyor. Bu haritayı İsviçre Deprem Enstitüsü ve ETH Zürich Üniversitesi Jeofizik bölümü yönetiminde SHARE konsorsiyumu hazırladı. (Seismic Hazard Harmonization in Europa) .
Harita'da Avrupa ve Türkiye'de 120.000 noktada deprem tehlikesi gösteriliyor. Haritada çeşitli renkler kullanılarak 50 yılı kapsayacak sürede yüzde 10 olasılık ile hangi şiddette bir deprem olabileceği veya bu şiddetin aşılabileceği gösterilmiş. Deprem şiddeti olarak yüzeyin yatay hareketinin ivmesi kullanılmış. İsviçre de deprem riski zayıf olarak tanımlanmış sadece sadece Basel ve Wallis bölgeleri istisna oluşturacak şekilde orta riziko altında tanımlanmış.
Johen Wössner'e ( SED İsviçre Deprem Enstitüsü sorumlusu ve SHARE proje yöneticisi ) göre harita'yı çizmek için kullanılan model çok kapsamlı olduğundan, tek bir Avrupa haritasında gösterilemiyor. Bu bakımdan tüm haritalar, belgeler ve diğer gerekli unsurlar ETHZ ( Eidgenosische Technische Hochschule) sunucularında saklanıyor. Siteye ücretsiz olarak girilebiliyor.
Avrupa çapında harmonize edilmiş harita.
Bilim adamları 68000 km uzunluğunda aktif fay hattından yola çıktılar. Bu bilgiler temel alınarak Avrupa ve Türkiye'de bulunan tektonik plakaların hareket modellerini oluşturdular. Richter ölçeğine göre 3,5 'ten büyük 30000 deprem harmonize edildi. Deprem şiddetleri etkileşimli olarak ayarlandı (kalibre edildi). Oluşturulan katalog 1000'li yıllardan beri meydana gelen depremler hakkında bilgiler kapsıyor. Bilim adamları bu bilgileri empirik olarak oluşturulan en yeni modellerde istatistiki olarak değerlendirdiler.
Araştırmaya Türkiye, Avrupa ve Kuzey Afrika'dan 14 enstitü katıldı. Risk modelinin oluşturulmasında 300'den fazla bilim kadını ve bilim adamı ücretsiz olarak çalıştı.
Türkiye'den bu araştırmaya katılan ve ücret almayan bilim kadın ve adamlarının isimlerini öğrenebilirsem kendilerine vatandaş olarak teşekkür etmeyi ve isimlerini yabancı basından adlı blog'umda açıklamayı görev olarak addediyorum.

ETH Haber Bülteninden çevrilmiştir.