Dünya'nın en ünlü pazarlarından Kapalı Çarşı'da çökme tehlikesi uyarısı. Kapalı çarşı yönetiminin ikazlarını esnaflar reddediyor. Esnaflar kendilerine karşı bir kampanya başlatıldığını iddia etmekteler, fakat bazı hasarları görmezden gelmenin imkanı yok.
Asırların çarşısında tavanlar temizlenmiyor bazı kısımlarda kemerli tavanlarda boyalar dökülmüş. Renkli örnekler yeniden boyanmalı. Kumaş satıcısı Mehmet "Tavanlar boyanalı çok uzun bir süre geçti belki otuz belki kırk sene" diyor. Asırlık ticaret merkezinin acil olarak elden geçirilmesi gerekiyor. Her gün onbinlerce kişinin dolaştığı koridorlar yıkılabilir. Bu açıklamaları Pazar Yönetimi yapıyor. Yönetime göre bir çok dükkan sahibi daha fazla satış alanı için duvarları oyuyor. Bir çok yerlerde duvarlar kırılmış ve kanunsuz kilerlere geçiş sağlanmış. Bu durumlar Kapalı Çarşı'nın statiğini etkiliyor.
Kapalı Çarşı yönetiminin yaptığı ayrıntılı araştırmaya göre 135 işyeri duvarları kaldırmış , 926 işyeri duvarları inceltmiş. Bu şekilde satış alanını arttırmışlar. Ayrıca çatı da da sorunlar var. Bir çok çatı noktasına klima , su depoları ve TV çanakları yerleştirilmiş. Bu ek ağırlıklar asırlar önce yapılan çatıyı zorluyor.
Gerçek sorun : ödemeyi kim yapacak ?
Mehmet'e (3. nesil peştamal satıcısı) göre " Bu aptallık artık bir şeyler yapmanın zamanı geldi. Ama kısa sürede çökme olmuyor." yan komşusu Aydın'a göre " tamiratların parasını kimin ödeyecek.". Aydın'a göre amaç işyerlerini baskı altında tutmak. " Tüm masrafları bize yüklemek istemelerinin mantığını anlayamıyorum."
Kapalı Çarşı'da sahiplik konusu çok karmaşık. Bazı dükkanların özel sahipleri var diğerlerinin sahibi ise devlet veya bazılarının sahibi vakıflar veya devlet. Ayrıca Devlet'de Kapalı Çarşı'nın bu duruma gelmesinde pay sahibi. Yıllar önce içeriğinde çinko bulunduğundan çatı kaplamasını söktüler ve yerine şimdiki malzemeyi koydular. " Şimdi ortamda nem arttı ve salonlarda sıkça kısa devre oluyor.".
Sadece ceza verileceğini içeren tehditler ve tamiratların başlayacağını duyuruyorlar. Yaşlı bir satıcı Anadolu'da üretilen pipoları satıyor. " Yirmi yıldır burada çalışıyorum. Büyük bir sıklıkla buradaki sokakların çökeceği hakkında haberler yapıldı. Fakat şimdiye kadar bir şey olmadı ". Fakat kendisi de tehlikenin farkında. "
Eğer İstanbul'un geçmişinde yaşadığı kuvvetli depremlerden bir daha olursa burada her şey çöker."
Antikalar ve hurdalar
Başka esnaflar ise tarihte Kapalı Çarşının geçmişindeki depremlerden , yangınlardan , politik olaylardan etkilenmediğini belirtiyor. Sultan 2. Mehmet (Fatih) ilk sokağı 1462 'de inşa ettirmiş. Yıllar geçtikçe yeni sokaklar eklenmiş ve bir süre sonra Dünya'nın en büyük pazarı ünvanını almış. " Kapalı Çarşı" Türkçede" üstü kapalı çarşı" anlamına geliyor. Kapalı Çarşı derneğine göre 4000 iş yeri bulunuyor. Çarşıda 64 cadde veya sokak var. Burada 20000 25000 arası kişi çalışıyor.
Önceden İstanbulluların yakın camilerden çıktıktan sonra buluştukları yerdi. Ayrıca altın , kıymetli taşlar ve kumaşlar satılıyordu. Yılların geçmesi ile çarşıya yeni sektörler geldi. Şimdi burada çeşitlilik çok arttı. Bunlar arasında antikalar, antikaya benzeyenler , aydınlatmalar , halılar , deri ürünleri , nargileler , eski kitapları sayabiliriz. Aydın'a göre çarşıda bir çok plastik oyuncak veya uzak doğudan değersiz giysiler gibi kıymetsiz eşyalar da satılıyor. Ayrıca karakol, banka şubeleri , postane , çayhane de var.
Mehmet'e göre turistler en önemli geçim kaynağımız. Bütün tur programlarına rehberler tarafından Kapalı Çarşıda alışveriş eklenmiştir. Burada pazarlık yapılabilir başlangıçta fiyatın üçte ikisini daha sonrada yarısını satıcıya teklif edebilirsiniz. Çünkü satıcılar bu durumu bildikleri için başlangıç fiyatlarını yüksek tutarlar. Satış gerçekleşir ise iki taraf ta mutlu olur. Çünkü alıcı iyi fiyattan aldığını satıcıda kar ettiğini düşünür.
Mehmet'in korkusu Kapalı Çarşının yıkılması o zaman turistler gelmeyecekler bizler de para kazanamayacağız.
Der Spiegel Seyahat'tan tercüme edilmiştir.